KOUMYK

КЪУМУКЪЧА

 

La république du Daghestan, membre de la Fédération de Russie, est composée d'une multitude de langues. Parmi elles, le koumyk qui est parlé sur les terres bordant la mer Caspienne, à l'est du pays, et qui possède le statut de langue officielle. Le koumyk fait partie de la branche kiptchak des langues turques de la famille altaïque et est le représentant le plus important de son groupe au sein de cette petite république. Il existe trois dialectes, le khasaviourt au nord, le buinak au centre, et le kaitak au sud, mais seul les deux premiers forment la langue littéraire depuis le 19ème siècle. Enseigné dans les écoles où il est parlé, le koumyk s'écrit de nos jours avec l'alphabet cyrillique.

 

 

ALPHABET CYRILLIQUE KOUMYK

А   Б   В   Г   ГЪ   ГЬ   Д   Е   Ё   Ж

З   И   Й   К   КЪ   Л   М  Н   НГ   О

ОЬ   П   Р   С   Т   У  УЬ   Ф   Х   Ц

Ч   Ш   Щ   Ъ   Ы   Ь   Э   Ю   Я

 

 

LES NOMBRES

Le système numéral koumyk est décimal.

1           бир
2           эки
3           уьч
4           дёрт
5           беш
6           алты
7           етти
8           сегиз
9           тогъуз
10         он

11         он бир
12         он эки
13         он уьч
14         он дёрт
15         он беш
16         он алты
17         он етти
18         он сегиз
19         он тогъуз

20        йигирма
21         йигирма бир
30        отуз
40        къыркъ
50        элли
60        алтмыш
70        етмиш
80        сексен
90        токъсан
100      юз
1000   минг

 

LE TEMPS

LA DIVISION DU TEMPS

matin   эртен
midi   тюш вакъти
soir   ахшам
nuit   гече

jour   гюн
semaine   жума
mois   ай
année   йыл

minute   минут
heure   сагьат

hier   тюнегюн
aujourd'hui   бугюн
demain   тангала

 

LES JOURS DE LA SEMAINE

lundi   итнигюн
mardi   талатгюн
mercredi   арбагюн
jeudi   хамисгюн
vendredi   жумагюн
samedi   сонгугюн
dimanche   къаттыгюн

 

LES MOIS DE L'ANNEE

janvier   январ
février   феврал
mars   март
avril   апрель
mai   май
juin   июнь
juillet   июль
août   август
septembre   сентябрь
octobre   октябрь
novembre   ноябрь
décembre   декабр

Remarque:  Certains noms des jours de la semaine sont d'origine arabe. Quant aux mois de l'année, ils sont tous empruntés au russe.

 

LE CORPS HUMAIN

artère  артерия
barbe  сакъал
bouche  авуз
bras  къол
cerveau  мий, май
cheveu  чач
cheville  багъынчакъ
cil  кирпик
coeur   юрек
colonne vertébrale  аркъасюек
corps  къаркъара
côte  къабургъа
cou  боюн
coude  тирсек
crâne  такъа
cuisse  сом, бут
dent  тиш
doigt  бармакъ
dos  аркъа
épaule  инбаш
estomac  ашкъазан
fesse  сомлар, савруну къaлын ери
foie  бавур
front   мангалай
genou  тобукъ
gorge  тамакъ
hanche  бут
intestin  ичек
jambe  бут
joue  яякъ
langue  тил
larme  гёзьяш
lèvre  эрин
mâchoire  чене
main  къол
menton  сакъалтюп
moustache  мыйыкълар
muscle  мускул
narine  танав
nerf  нерв, нерва
nez  бурун
nombril   гинник
nuque  елке
oeil  гёз
ongle  тырнакъ
oreille  къулакъ
orteil  бармакъ
os сюек
paupière  гёзню къапгъачлары
peau  тери
pied  аякъ
poignet  билек
poing  юмурукъ
poitrine  тёш
pouce  башбармакъ
pouls  пульс
poumon  оьпкелер
rein  бюйрек
ride  бюрюшме
salive  тюкюрюк, силегей
sang  къан
sein  эмчек, кёкюрек
sourcil  къаш
squelette  скелет
sueur  тер
talon  табан
tête  баш
veine  вена
ventre  къурсакъ, къарын
visage  бет

 

LES ANIMAUX

animal   гьайван
abeille   балжибин
agneau   къозу
aigle   къаракъуш
âne   эшек
araignée   мияма, мия
autruche   тюекъуш
baleine   кит, хортма балыкъ
canard   оьрдек
cerf   къубагийик
chameau   эркек тюе
chat   мишик
cheval   ат
chèvre   эчки
chien   ит
cochon   донгуз
coq   хораз
crabe   краб
crapaud   яшыл бакъа, сют бакъа
crocodile   крокодил
dauphin   дельфин
écureuil   атъялман
éléphant   пил
escargot   хуртуя
fourmi   къомурсгъа
girafe   жираф
gorille   горилла
grenouille   бакъа
guêpe   телижибин
hérisson   кирпи
hibou   кикимав, ябалакъ
hippopotame   бегемот, суват
hirondelle   къарлыгъач
insecte   увакъ жан-жанывар
kangourou   кенгуру
lapin   уьй къоян, къоян
léopard   къаплан
lézard   гесертки
libellule   ченгертки, табанча
lièvre   къоян, тавшан
lion   арслан
loup   бёрю
mouche   жибин
moustique   сюйрюжибин
mouton   къой
oie   къаз
oiseau   къуш
ours   аюв
panthère   пантера
papillon   гёбелек
perroquet   попугай, папагъан
phoque   тюйлен
pigeon   гёгюрчюн
poisson   балыкъ
poule   тавукъ
puce   бюрче
rat   лобан, чычкъан
renard   тюлкю
requin   хортма балыкъ, акула
rhinocéros   гаргадан, мююзбурун, носорог
sangsue   сюлюк
sauterelle   увакъ ченгертки
serpent   йылан
singe   маймун
souris   чычкъан
taupe   сокъур чычкъан
taureau   оьгюз
tigre   къаплан, тигр
tortue   такъалы бакъа
vache   сыйыр
veau   бузав
zèbre   ала ат

 

 

LA TERRE ET LE MONDE

 

LA NATURE

air   гьава
arbre   терек
argent   гюмюш
bois   агъач
branche   бутакъ
brouillard   туман
chaleur   иссилик
ciel   кёк
côte   ягъа
couleur   тюс
désert   дангыллыкъ
eau   сув
éclair   яшмын
étoile   юлдуз
fer   темир
feu   от
feuille   япыракъ
fleur   чечек
fleuve   оьзен
forêt   агъачлыкъ
froid   сувукъ
fumée   тютюн
glace   буз
herbe   от
île   атав
inondation   ташгъын, сув алыв
lac   кёл
lumière   ярыкъ
lune   ай
mer   денгиз
monde   дюнья
montagne   тав
neige   къар
nuage   булут
ombre   гёлентки, салкъынлыкъ
or   алтын
papier   кагъыз
pierre   таш
plante   оьсюмлюк
pluie   янгур
poussière   чанг
racine   тамур
rocher   таш яр, къая
sable   хум
soleil   гюн
tempête   боран
Terre   Ер
terre   топуракъ
vent   ел
verre   шиша

 

LES COULEURS

blanc   акъ
bleu   гёк
jaune   сари
noir   къара
rouge   къызыл
vert   яшыл

 

LES POINTS CARDINAUX

nord   темиркъазыкъ
sud   къыбла
est   гюнтувуш
ouest   гюнбатыш

 

LES SAISONS

printemps   язбаш
été   яй
automne   гюз
hiver   къыш