• BOTLIKH

    БУЙХАДАЛЪИ МИЦӀЦӀИ

     

     

    Le botlikh est une petite langue caucasienne parlée principalement dans deux villages du sud-ouest du Daghestan, une république autonome de la Fédération de Russie, l'un nommé Botlikh ou Buikhe et l'autre du nom de Miarsu ou Kilu. Cette langue essentiellement orale appartient au groupe avar-andi-tsez de la famille nakho-daghestanaise et a subi l'influence de l'avar, une langue littéraire de la région faisant partie du même groupe linguistique, si bien que la population est bilingue dans ces deux langues. N'ayant aucun statut officiel, une forme écrite est apparue lors de la première publication du dictionnaire botlikh-russe de 2012 en recourant à une adaptation de l'alphabet cyrillique composé de 61 lettres.  

     


    ALPHABET CYRILLIQUE BOTLIKH  (PROVISOIRE)


    А   Ā   Аᴴ   Б   В   Г   ГЪ   ГЬ   ГӀ   Д   Е   Ē   Еᴴ   ДЖ

    Ж   З   И   Ӣ   Иᴴ   Й   К   КК   КЪ   КЬ   КӀ   КӀКӀ   Л   

    ЛЪ   ЛЪЛЪ   ЛӀ   М   Н   О   Ō   П   Р   С   СС   Т   ТӀ  

    У  Ӯ   Уᴴ  Х   ХХ  ХЪ   ХЬ   ХӀ   Ц   ЦЦ  ЦӀ   ЦӀЦӀ  Ч  

    ЧЧ   ЧӀ   ЧӀЧӀ   Ш   Щ   Ъ   Э   Эᴴ

     

     

    LES NOMBRES

    Le système numéral est de type décimal.


    1           цеб
    2           кӏеда
    3           гьабуда
    4           бугъуда
    5           иштуда
    6           инлӏида
    7           гьакьуда
    8           бикьида
    9           гьачӏада
    10         гьацӏада


    11          гьацӏалъи цеб
    12         гьацӏалъи кӏеда
    13         гьацӏалъи гьабуда
    14         гьацӏалъи бугъуда
    15         гьацӏалъи иштуда
    16         гьацӏалъи инлӏида
    17         гьацӏалъи гьакьуда
    18         гьацӏалъи бикьида
    19         гьацӏалъи гьачӏада


    20        кӏецӏалида
    21         кӏецӏалилъи цеб
    30        гьабуцӏалида
    31         гьабуцӏалилъи цеб
    40        бугъуцӏалида
    41         бугъуцӏалилъи цеб
    50        иштуцӏалида
    51         иштуцӏалилъи цеб
    60        инлӏицӏалида
    61         инлӏицӏалилъи цеб
    70        гьакьуцӏалида
    71         гьакьуцӏалилъи цеб
    80        бикьицӏалида
    81         бикьицӏалилъи цеб
    90        гьачӏацӏалида
    91         гьачӏацӏалилъи цеб
    100      бешунуда
    1000   азаруда

     


    LE TEMPS


    LA DIVISION DU TEMPS

    matin   ахакьуссу
    midi   гьеле
    soir   маркӏачӏу
    nuit   регьа

    jour   зив
    semaine   гьакьу
    mois   пурцӏцӏу
    année   реши

    minute   минут
    heure   ссагӏат

    hier   суни
    aujourd'hui   эгьел
    demain   ахара

     


    LES JOURS DE LA SEMAINE

    lundi   итнизив
    mardi   талатзив
    mercredi   арбагӏзив
    jeudi   хамиззив
    vendredi   рузманзив
    samedi   щаматзив
    dimanche   базарзив

     

     

    LES MOIS DE L'ANNEE

    janvier   йанвар
    février   певрал
    mars   март
    avril   апрел
    mai   май
    juin   ийун   ???
    juillet   ийул   ???
    août   август
    septembre   сентйабр   ???
    octobre   октйабр   ???
    novembre   нойабр   ???
    décembre   декабр   ???


    Remarque:  Les noms des jours de la semaine sont d'origine arabe alors que les mois de l'année sont empruntés au russe.

     


    LE CORPS HUMAIN

     
    artère   гьирилъи щекӏи
    barbe   мигужур
    bouche   гъели
    bras   гъажи
    cerveau   гьани
    cheveu   баса
    cheville   лелулъи бакьир
    cil   гьардулъи баса
    coeur   ракӏва
    colonne vertébrale   мигъулалъи ракьил
    corps   лага
    côte   исиб, исибалъижола
    cou   гару
    coude   цӏцӏикван
    crâne   гвадара
    cuisse   регъил
    dent   салу
    doigt   гьецӏил
    dos   мигъул
    épaule   гъижугъван
    estomac   бакӏвал
    fesse   бехикъал
    foie   регьилъа
    front   гьанда
    genou   нуку
    gorge   рессил, къванкъватӏир
    hanche   регъил, ахъу
    intestin   руди (grêle), бакьи (gros)
    jambe   цӏекӏа
    joue   кӏилу
    langue   мицӏцӏи
    larme   магъа
    lèvre   сими
    mâchoire   гьирилъи гьамахе
    main   реа
    menton   жуна
    moustache   михъи
    muscle   ччубурир
    narine   миаралъикъала
    nez   миар
    nombril   моцол
    nuque   гъванща
    oeil   гьай
    ongle   гьуму
    oreille   гьантӏукӏа
    orteil   гьецӏил
    os   ракьил
    paupière   аркъул
    peau   хъал
    pied   цӏекӏа
    poing   зай
    poitrine   нихи
    pouce   буйин гьецӏил
    poumon   хъунссир
    rein   кӏкӏуᴴй, пули
    ride   къаркъатӏир
    salive   тата
    sang   гьири
    sein   кака
    sourcil   кьимссир
    sueur   гъаᴴъа
    talon   щункӏа
    tête   гъвани
    veine   гьирилъи щекӏи
    ventre   река
    visage   ххунххул

     


    LES ANIMAUX


    animal   хӏайван
    abeille   пера
    agneau   кьетӏир
    aigle   цӏцӏуᴴй
    âne   гьамахи
    araignée   нуцаххир
    baleine   кӏабща
    canard   урдек
    cerf   ритӏучӏ
    chameau   гъварану
    chat   геду
    cheval   кӏату
    chèvre   цӏцӏиналъу
    chien   хвай
    écureuil   жамжа
    éléphant   пил
    escargot   щайтӏан
    fourmi   танцӏцӏа
    grenouille   къуркъу
    guêpe   кьимжура
    hérisson   гӏужрукъ
    hibou   бугьу, руз
    hirondelle   чӏчӏикара
    insecte   хӏутӏ
    lézard   гьургьулу
    libellule   гъацӏа
    lièvre   кьанкӏар
    lion   гъалбацӏ
    loup   бацӏа
    mouche   тӏунтӏу
    moustique   кӏкӏара
    mouton   гьанулъа
    oie   хъаз
    oiseau   щикиб
    ours   сиᴴ
    papillon   сасакӏу
    phoque   регьалъихъвай
    pigeon   гъургъу
    poisson   хваᴴй
    poule   эᴴэчу
    puce   чӏантӏи
    rat   чачангьинкӏкӏва
    renard   сари
    sangsue   куренжа
    sauterelle   гъацӏа
    serpent   берка
    singe   маймалак
    souris   гьинкӏкӏва
    taureau   унса
    tigre   цӏиркъ
    tortue   щурункъверкъ
    vache   зини
    veau   гьедир

     


    LA TERRE ET LE MONDE


    LA NATURE

    air   гьава
    arbre   руша
    argent   арси
    bois   гьуди
    branche   гьала
    brouillard   гьира
    chaleur   анссар
    ciel   решин
    côte   бай
    couleur   кьери
    eau   лълъени
    éclair   пири
    étoile   цӏцӏай
    fer   коби
    feu   цӏай
    feuille   гӏаш
    fleur   гигина
    fleuve   инсса
    forêt   рухьу
    froid   саир
    fumée   ццури
    glace   зари
    herbe   гьунчӏа
    île   чӏинкӏиллъи
    lac   игьур
    lumière   кванар, нур
    lune   пурцӏцӏу
    mer   регьа
    monde   дунел
    montagne   бēл
    neige   анзи
    nuage   гьира
    ombre   анччу
    or   мисиди
    papier   кагъат
    pierre   анча, гьинцӏа
    plante   гьунчӏа
    pluie   цӏцӏай
    poussière   дада
    racine   гьикьиб
    rocher   анча, гьинцӏа
    sable   сира
    soleil   мигьи
    tempête   сураб мучу
    terre   унщи
    vent   мучу
    verre   матӏу, ссурахӏи

     

     

    LES COULEURS

    blanc   гьацӏахха
    bleu   хъайлъи
    jaune   ччакку
    noir   бечӏер
    rouge   ирхха
    vert   ачу

     

     

    LES POINTS CARDINAUX

    nord   ссевер
    sud   къирба
    est   машрикъ
    ouest   магъриб

     

     

    LES SAISONS

    printemps   рēбу
    été   къену
    automne   баран
    hiver   ццибуру

     

     

     


    Tags Tags : , , , , , ,