BAGOULAL

БАГОЛОДАЛ МИСӀСӀ

 

 

Le bagoulal ou bagvalal est une petite langue caucasienne encore parlée dans le sud-ouest de la république du Daghestan, un membre de la Fédération de Russie, principalement dans six villages isolés du district de Tsumadinsky, à la frontière avec la Géorgie. Cet isolement explique une variation dialectale au sein de cette langue menacée d'extinction. Le bagoulal appartient au groupe avar-andi-dido de la famille nakho-daghestanaise et, bien qu'essentiellement orale, s'écrit depuis peu avec une écriture provisoire basée sur l'alphabet cyrillique avec pas moins de 60 lettres montrant ainsi la richesse de sa phonologie. Pour des raisons politiques, les Soviétiques poussèrent ce peuple à préférer la langue littéraire avar dans l'enseignement plutôt que le bagoulal qui n'avait à leurs yeux aucun intérêt.                                                       

 

ALPHABET CYRILLIQUE BAGOULAL (PROVISOIRE)

A   Ā   Aᴴ   Б   В   Г   Г՚   ГЪ   ГЬ   ГӀ   Д   ДЖ   Е   Ё   Еᴴ  

Ж   З   И   Ӣ   Иᴴ   Й   К   К՚   КЪ   КЬ   КӀ   КӀ՚   Л   ЛЪ

ЛЪЛЪ  ЛӀ   М  Н   О   Ō   Оᴴ   П   Р   С   СС   СӀСӀ   Т  ТӀ 
 
Ӯ   У   Уᴴ  Х   ХХ   ХЪ   ХЬ   ХӀ   Ц   ЦӀ   Ч   ЧӀ   Ш   Щ      

ЩӀ   Ъ   Э

 

 

LES NOMBRES

Le système numéral est décimal.

 

1          цеб
2          чӏеда
3          гьабда
4          бӯда
5          иᴴщтуда
6          иᴴлӏида
7          гьакьуда
8          бикьида
9          гьачӏвада
10        гьацӏада

11         гьацӏал цеб
12        гьацӏал чӏеда
13        гьацӏал гьабда
14        гьацӏал бӯда
15        гьацӏал иᴴщтуда
16        гьацӏал иᴴлӏида
17        гьацӏал гьакьуда
18        гьацӏал бикьида
19        гьацӏал гьачӏвада

20       чӏāцӏада
21        чӏāцӏ цеб
30       гьабацӏа
31        гьабацӏ цеб
40       бōцӏа
41        бōцӏ цеб
50       иᴴщвдацӏа
51        иᴴщвдацӏ цеб
60       иᴴлӏацӏа
61        иᴴлӏацӏ цеб
70       гьакьвацӏа
71        гьакьвацӏ цеб
80       бикьацӏа
81        бикьацӏ цеб
90       гьачӏвацӏа
91        гьачӏвацӏ цеб
100     бешеᴴда
1000   азарда

 

LE TEMPS

LA DIVISION DU TEMPS

matin   рагьалӏи
midi   кьеб
soir   регьерах
nuit   релгьа

jour   зеб
semaine   гьакьв
mois   босӏсӏ
année   реш

minute   минут
heure   ссагӏāт

hier   суни
aujourd'hui   эгьели
demain   щвала

 

 

LES JOURS DE LA SEMAINE

lundi   итнизеб
mardi   талатзеб
mercredi   арбагӏзеб
jeudi   хамиззеб
vendredi   рузмазеб
samedi   щамат
dimanche   гьатӏан

 

 

LES MOIS DE L'ANNEE

janvier   йанварбосӏсӏ  ???
février   пебралбосӏсӏ
mars   мартбосӏсӏ
avril   апрелбосӏсӏ
mai   майбосӏсӏ
juin   ийунбосӏсӏ
juillet   ийулбосӏсӏ
août   августбосӏсӏ
septembre   сентабирбосӏсӏ   ???
octobre   октабирбосӏсӏ   ???
novembre   нойабирбосӏсӏ   ???
décembre   декабирбосӏсӏ

Remarque:  Les noms des jours de la semaine sont d'origine arabe alors que les mois de l'année sont empruntés au russe.

 

LE CORPS HUMAIN

artère   гьерилъ пул
barbe   нижат
bouche   эл
bras   гъажв
cerveau   гьан
cheveu   минчӏа
cheville   кӏурушилъ ракь, муᴴгощиб
cil   гьуᴴй
coeur   ракӏва
colonne vertébrale   рекъелъу(лъ) ракь
corps   лага, къаркъала
côte   эсежвала, эсебракь
cou   джарв
coude   сӏсӏуᴴкал, сӏсӏуᴴчӏал
crâne   гвангвара
cuisse   регъел
dent   салв
doigt   гьиᴴцӏил
dos   рекъелъ
épaule   абагван
estomac   гъваᴴщӏа
fesse   беххиссучӏила
foie   лелелъ
front   гьакьа
genou   никв
gorge   рессел
hanche   ахъилъ
intestin   бакь
jambe   мищӏал
joue   чӏила
langue   мисӏсӏ
larme   магӏа
lèvre   сим
mâchoire   илӏ-гӏама
main   лела
menton   жуна
moustache   михъ
narine   хъекӏв
nez   мегӏер
nombril   сӏсӏуᴴй
nuque   гъваᴴща
oeil   гьачӏа
ongle   милгьв
oreille   гьаᴴчӏитӏа
orteil   кваᴴщилъ гьинцӏил
os   ракь
paupière   элугьар
peau   хъал
pied   кваᴴща
poignet   лелулъ рацӏил
poing   гьунчӏа
poitrine   нигь
pouce   булулъ гьиᴴцӏил
poumon   гьуᴴссер
rein   кӏӯᴴй
ride   регьем
salive   хӏасӏсӏв
sang   гьер
sein   чача
sourcil   кьеᴴссел
sueur   гьана
talon   нижа, мижа
tête   ун
veine   гьерилъ пул
ventre   хъиᴴта
visage   ссипат

 

LES ANIMAUX

animal   хӏаван
abeille   пера
agneau   кьедер
aigle   сӏсӏуᴴй
âne   гӏама
araignée   нисхъара
canard   бабуш, ордек (sauvage)
cerf   гъвалчӏа
chameau   варан
chat   китв
cheval   чӏатв
chèvre   сӏсӏенелъ
chien   гьвāй
cochon   волгьон, дуᴴгъуз
coq   куᴴтӏаб ōча
écureuil   кӏваᴴкӏв
éléphant   пил
escargot   щваᴴтӏилгӏама
fourmi   жуᴴж
grenouille   къоркъ
guêpe   кьижва
hérisson   гӏузрукъ, гӏужрукъ
hibou   бугь
hirondelle   кьичвара
insecte   рухӏчӏаголгьар
lapin   кьеᴴчӏел
léopard   сӏсӏеркъв
lézard   чӏаᴴщв, кӏ՚аᴴщв, гьолгьол (vert)
lièvre   кьеᴴчӏел
lion   гъалбацӏ
loup   бацӏа
mouche   тӏуᴴтӏ
moustique   щӏара
mouton   хӏарщӏим, бищалъ
oie   хъаз
oiseau   этийōб хӏаван (oiseaux), щакиб (des bois)
ours   сӣᴴ
papillon   кӏаркӏима
phoque   релгьалъгьвāй
pigeon   гъуᴴгъ
poisson   щваᴴшкӏа
poule   ōча
puce   чӏантӏ
rat   аᴴхвагьекӏоча
renard   сар
sangsue   кӏурущ
serpent   беча
singe   маймалак
souris   гьекӏоча
taureau   муса
tortue   ракьакъоркъ
vache   зин
veau   гьедер, бōлӏ

 

LA TERRE ET LE MONDE

LA NATURE

air   гьава
arbre   роша
argent   ас
bois   гьур
branche   гьала
brouillard   гьера
chaleur   аᴴссалгьар
ciel   решен
côte   бала
couleur   кьер
eau   лълъēᴴ
éclair   пардакь
étoile   сӏсӏвара
fer   куба
feu   цӏай
feuille   ал
fleur   гигин
fleuve   гьесса
forêt   рохь
froid   залгар
fumée   кӏуᴴй
glace   зар
herbe   гьунчӏа, гьуᴴчӏа
île   кьуᴴлӏимакӏва
lac   илгьа
lumière   кваᴴй-цӏай, кваᴴчӏар, нур
lune   босӏсӏ
mer   релгьа
monde   дунел
montagne   беса
neige   аᴴз
nuage   гьера
ombre   аᴴщв
or   месер
papier   кагъар
pierre   гьиᴴцӏа
plante   жим
pluie   сӏсӏāй
poussière   дара
racine   гьекьем
rocher   кьор
sable   сел, селв
soleil   милгь
tempête   чеч пудоб муч
terre   уᴴщ
vent   муч
verre   зē

 

 

LES COULEURS

blanc   гьацӏаб
bleu   хъайлъ
jaune   гӏачуб
noir   бечӏетӏуб
rouge   щищуб
vert   гӏачуб

 

 

LES POINTS CARDINAUX

nord   ссевер
sud   къибла
est   машрикъ
ouest   магъриб

 

 

LES SAISONS

printemps   рēб
été   къин
automne   сибалар
hiver   сибар