• AVAR

    АВАР МАЦӀ 

     


    La république du Daghestan est située dans le nord du Caucase au sein de la Fédération de Russie. On y parle au moins 40 langues dont l'avar qui porte également le nom de "langue des montagnes" (магӏарул мацӏ). Cette langue du groupe avar-andi de la famille nakho-daghestanaise parlée principalement dans l'est et le sud du pays est l'une des langues officielles avec le russe de cette petite république. Bien que possédant de nombreux dialectes, celui de Khunzax a servi de référence à la langue littéraire qui s'écrit avec un alphabet cyrillique de 51 lettres.

     


    ALPHABET CYRILLIQUE AVAR

     

    А   Б   В   Г   ГЪ   ГЬ   ГӀ   Д   Е   Ё

    Ж   З   И   Й   К   КЪ   КЬ   КӀ   Л   ЛЪ

    ЛӀ   М   Н   О   П   Р   С   Т   ТӀ   У   Ф

    Х   ХЪ   ХЬ   ХӀ   Ц   ЦӀ   Ч   ЧӀ   Ш   Щ

    Ъ   Ы   Ь   Э   Ю   Я

     

     

    LES NOMBRES

    Le système numéral de l'avar est vigésimal (base 20).


    1           цо
    2           кӏиго    
    3           лъабго
    4           ункъо
    5           щуго
    6           анлъго
    7           анкьго
    8           микьго
    9           ичӏго
    10         анцӏго


    11          анцӏила цо
    12         анцӏила кӏиго
    13         анцӏила лъабго
    14         анцӏила ункъо
    15         анцӏила щуго
    16         анцӏила анлъго
    17         анцӏила анкьго
    18         анцӏила микьго
    19         анцӏила ичӏго


    20        къого
    21         къоло цо
    30        лъеберго
    31         лъебералда цо
    40        кӏикъого
    41         кӏикъоялда цо
    50        кӏикъоялда анцӏго
    51         кӏикъоялда анцӏила цо   
    60        лъабкъого
    61         лъабкъоялда цо
    70        лъабкъоялда анцӏго
    71         лъабкъоялда анцӏила цо
    80        ункъого
    81         ункъоялда цо
    90        ункъоялда анцӏго
    91         ункъоялда анцӏила цо
    100      нусго
    1000   азарго

     


    LE TEMPS  

     

    LA DIVISION DU TEMPS

    matin   рогьел, радал
    midi   къалъулгӏуж
    soir   къасимех
    nuit   сордо

    jour   къо
    semaine   анкь
    mois   моцӏ
    année   сон, лъагӏел

    minute   минут
    heure   сагӏат

    hier   сон
    aujourd'hui   жакъа
    demain   метер

     


    LES JOURS DE LA SEMAINE

    lundi   итни
    mardi   талат
    mercredi   арбагӏ
    jeudi   хамиз
    vendredi   рузман
    samedi   шамат
    dimanche   гьатӏан

     


    LES MOIS DE L'ANNEE

    janvier   январь
    février   февраль
    mars   март
    avril   апрель
    mai   май
    juin   июнь
    juillet   июль
    août   август
    septembre   сентябрь
    octobre   октябрь
    novembre   ноябрь
    décembre   декабрь


    Remarque:  Les jours de la semaine sont d'origine arabe alors que les mois de l'année sont russes.

     

     

    LE CORPS HUMAIN

     

    artère   артерия
    barbe  мегеж
    bouche  кӀал
    bras  квер
    cerveau   гӀадалнаж
    cheveu   рас
    cheville  хӀатӀихинкӀ
    cil   тӀелхал
    coeur   ракӀ
    colonne vertébrale  мугъзагьод
    corps   черх
    côte  хьабалухъагӀучӀ
    cou   габур
    coude   гӀункӀрукь
    crâne  гвангвара
    cuisse   мачӀ
    dent    ца
    doigt   килищ
    dos  мугъ
    épaule   гъеж
    estomac   бакӀвали, кванирукъ, чехь
    fesse   рохокъотӀи
    foie  тӀул
    front   нодо
    genou   наку
    gorge  щекъер
    hanche   мачӀчӀ
    intestin   бакь
    jambe  бох
    joue  кӀаркьен
    langue   мацӀ
    larme   магӀу
    lèvre  кӀветӀ
    mâchoire   нилъалзул хӀама, чанагъ, чӀандеро
    main   квер
    menton  нилъу
    moustache   михъал
    muscle  ччобори
    narine   магӀарзукъалазул картӀал
    nerf    нерв
    nez   мегӀер
    nombril  цӀину
    nuque   гъванща
    oeil   бер
    ongle   малъ
    oreille   гӀин
    orteil  килищ
    os   ракьа
    paupière   къапераби
    peau  тӀом
    pied   хӀетӀе
    poignet   кверзул рищи
    poing   зар
    poitrine  керен
    pouce   буртӀинкилищ
    pouls  бидул кьаби
    poumon   гьуърул
    rein   ургьисала, багӀаржо
    ride  рукӀкӀен
    salive  хӀацӀу
    sang  би
    sein  кеке
    sourcil   кьенсер
    squelette   ракьа-кӀача
    sueur   гӀетӀ
    talon  эгъе
    tête   бетӀер
    veine   бидурихь
    ventre   чехь
    visage   гьумер

     

     

    LES ANIMAUX

     

    animal   хӏайван
    abeille   на
    agneau   кьегӏер
    aigle   цӏум
    âne   хӏама
    araignée   нусиреч
    autruche   варанихӏинчӏ
    baleine   кит
    canard   ордек
    cerf   ритӏучӏ
    chameau   варани
    chat   кето
    cheval   чу
    chèvre   цӏцӏе
    chien   гьой
    cochon   болъон
    coq   хӏелеко
    crabe   краб
    crapaud   къверкъ
    crocodile   крокодил
    dauphin   дельфин
    écureuil   гвангва
    éléphant   пил
    escargot   цӏадалхӏама
    fourmi   цӏунцӏра
    girafe   жираф
    gorille   горилла
    grenouille   къверкъ
    guêpe   кьужна
    hérisson   гӏужрукъ
    hibou   руз
    hippopotame   бегемот
    hirondelle   милъиршо
    insecte   хӏутӏ-хъумур
    kangourou   кенгуру
    lapin   рукъалъул гӏанкӏ
    léopard   гъаплан
    lézard   кьинч
    libellule   гарцӏ
    lièvre   гӏанкӏ
    lion   гъалбацӏ
    loup   бацӏ
    mouche   тӏутӏ
    moustique   кӏкӏара
    mouton   чахъу
    oie   хъаз
    oiseau   хӏинчӏ
    ours   ци
    panthère   пантера
    papillon   кӏалкӏучӏ
    perroquet   попугай
    phoque   тюлень
    pigeon   микки
    poisson   ччугӏа
    poule   гӏанкӏу
    puce   чӏетӏ
    rat   кӏудияб гӏункӏкӏ
    renard   цер
    requin   акула
    rhinocéros   носорог
    sangsue   геренж
    sauterelle   гарцӏ
    serpent   борохь
    singe   маймалак
    souris   гӏункӏкӏ
    taupe   нухрагӏункӏкӏ
    taureau   оц
    tigre   цӏиркъ
    tortue   щурункъверкъ
    vache   гӏака
    veau   бече
    zèbre   зебра

     


    LA TERRE ET LE MONDE


    LA NATURE

    air   гьава
    arbre   гъветӏ
    argent   гӏарац
    bois   цӏул
    branche   гӏаркьел
    brouillard   накӏкӏ
    chaleur   хинлъи
    ciel   зоб
    côte   рагӏал
    couleur   кьер
    désert   чӏобогояб авлахъ
    eau   лъим
    éclair   пири
    étoile   цӏва
    fer   махх
    feu   цӏа
    feuille   тӏамах
    fleur   тӏегь
    fleuve   гӏор
    forêt   рохь
    froid   квач
    fumée   кӏкӏуй
    glace   цӏер
    herbe   хер
    île   чӏинкӏиллъи
    inondation   лъим кӏанцӏи
    lac   хӏор
    lumière   гвангъи, канлъи
    lune   моцӏ
    mer   ралъад
    monde   дуниял
    montagne   мегӏер
    neige   гӏазу
    nuage   накӏкӏ
    ombre   рагӏад
    or   месед
    papier   кагъат
    pierre   гамачӏ
    plante   хер, хурдул
    pluie   цӏад
    poussière   хӏур
    racine   кьибил
    rocher   кьуру
    sable   сали
    soleil   бакъ
    tempête   буран
    Terre   Ракь
    terre   ракь
    vent   гьури
    verre   цӏер

     


    LES COULEURS

    blanc   хъахӏаб
    bleu   хъахӏилаб
    jaune   тӏогьилаб, гӏобилаб
    noir   чӏегӏераб
    rouge   багӏараб
    vert   гӏурччинаб

     


    LES POINTS CARDINAUX

    nord   север
    sud   къирбал
    est   бакъбакк
    ouest   бакътӏерхь

     


    LES SAISONS

    printemps   их
    été   рии
    automne   хасалихълъи
    hiver   кьин, хасел

     


    Tags Tags : , , , , , ,