• ALABAMA

    ALBAAMO INNAAŁIILKA


    L'Etat de l'Alabama est situé au sud-ouest des Etats-Unis. Il tire son nom du peuple amérindien qui résidait à proximité des rivières Coosa et Tallapoosa. Forcés de se déplacer au 18ème siècle, les Alabama durent s'établir au sud-est du Texas en 1854 et s'unirent avec les Coushatta pour former l'actuelle tribu Alabama-Coushatta dans une réserve du comté de Polk en raison de leur histoire commune et de leurs langues qui sont proches. Ces deux langues, le koasati et l'alabama, appartiennent à la famille linguistique muskogéenne et possèdent un alphabet latin pour fixer la forme écrite. Actuellement, l'alabama n'est plus en usage que par quelques membres de la communauté si bien qu'elle est menacée d'extinction. Néanmoins, beaucoup travaillent à sa conservation grâce à la création d'un alphabet, d'un dictionnaire bilingue et son apprentissage destiné aux jeunes générations.

    L'alphabet alabama est le suivant:

    a   b   ch   f   i   k   l   ł   m   n   o   p   s   t   w   y

    (Les accents sont marqués pour traduire les tons. On peut parfois rencontrer également les formes graphiques aⁿ, iⁿ et oⁿ  pour marquer les voyelles nasales.)



    COMPTER EN ALABAMA

    Son système numéral est de type décimal.


    1           cháffàaka
    2          tòklo
    3          tótchìina
    4          óstàaka
    5          táłłàapi
    6          hánnàali
    7          ontòklo
    8          ontótchìina
    9          chákkàali
    10        pókkòoli


    11         pókkòolawahcháffàaka
    12        pókkòolawahtòklo
    13        pókkòolawahtótchìina
    14        pókkòolawahóstàaka
    15        pókkòolawahtáłłàapi           
    16        pókkòolawahhánnàali
    17        pókkòolawahontòklo
    18        pókkòolawahontótchìina
    19        pókkòolawahchákkàali


    20       poolihchitóklo
    21        poolihchitóklo awah cháffàaka
    30       poolihchitótchìina
    40       poolihchóstàaka
    50       poolihchitáłłàapi
    60       poolihchihánnàali     
    70       poolihchontóklo       
    80       poolihchontótchìina      
    90       poolihchichákkàali     
    100     poolispókkòoli, táłłìipa
    1000  tałłìipaspókkòoli



    LE TEMPS

    LA DIVISION DU TEMPS

    matin   niłállima, niłállòosi (avant le lever du soleil)
    midi   pontókkoòli
    soir   opíiyàasi, tánkàssi
    nuit   tanka

    jour   hasi, nihta
    semaine   nihtahóllo
    mois   hasi
    année   lokbaha

    minute   chofotlischáffàaka, kanatlischáffàaka
    heure   hasikanatli

    hier   pihaako
    aujourd'hui   himàaka nìhta, himáakaya, himáakaníhtaya
    demain   níhtama



    LES JOURS DE LA SEMAINE

    lundi   nihta ałłámmòona, nihtàllo inníhta
    mardi   atòkla, nihta atòkla, nihtastatòkla
    mercredi   atótchìina, nihta atótchìina, nihtastatótchìina
    jeudi   istonóstàaka, nihta istóstàaka, nihta onóstàaka, onóostàaka
    vendredi   atáłłàapi, nihta istáłłàapi
    samedi   nihtahollosi
    dimanche   nihtahollo, nihta istontòklo



    LES MOIS DE L'ANNEE

    janvier   hasiholtina ałłámmòona, hasiholtina hachàalímmòona
    février   Febwiiri, hasiholtina istatókla
    mars   Màchka, hasiholtina istatótchìina
    avril   Eyprilka, hasiholtina istonóostàaka
    mai   Meyka, hasiholtina istatáłłàapi
    juin   hasiholtina istahánnàali
    juillet   hasiholtina istontóklo
    août   Awkoska, hasiholtina istontótchìina
    septembre   hasiholtina istachákkàali
    octobre   hasiholtina ispókkòoli
    novembre   Nofìmba, hasiholtina istapókkòolawahcháffàaka
    décembre   hasiholtina istanóoka, hasiholtina istapókkòolawahtóklo

    Remarque: Il existe plusieurs variantes pour les noms des jours de la semaine et des mois de l'année. Concernant ces derniers, les noms sont composés avec le mot hasiholtina qui signifie calendrier. Pour certains même, on utilise des formes empruntées à l'anglais.



    LE CORPS HUMAIN

    artère   łakhani assikchi, assikchi
    barbe   ichoowoksi, ichokhiska
    bouche   ichokhalbi
    bras   sakba
    cerveau   aalokha, isbakkimaalokha
    cheveu   hissi
    cheville   iyyipoksi, iyyipakofka
    cil   ittiłimpalissi
    coeur   chonoska
    colonne vertébrale   wakha, paachanahki
    corps   aapihchi
    côte   nakchi
    cou   nokbi
    coude   inkowàasa
    crâne   isbakkochofkoni
    cuisse   obi
    dent   nati
    doigt   ilbiswáatali
    dos   wakha (bas), tahchi (haut)
    épaule   sakbakonìiła
    estomac   intakba
    fesse   oowasi, holposko
    foie   illopi
    front   ittiłpáana
    genou   ittòłpa
    gorge   istillimitilka
    hanche   inkottìina
    intestin   chaabi, inchaabi
    jambe   ittabi
    joue   ichoowiliksi
    langue   ichoolaksi
    larme   ittiłokchi
    lèvre   ichoowiliksi
    mâchoire   notakfa
    main   ilbi
    menton   notakfa
    moustache   ichokhiska, ichoowoksi
    muscle   assikchi
    narine   ibisaani łomka
    nez   ibisaani
    nombril   chokbi, inchokbi
    nuque   ichiksa
    oeil   ittiłi
    ongle   ilbaksi
    oreille   istimilhaalo
    orteil   iyyiswáatali, iyyochoski
    os   chofkoni
    paupière   ittiłi ałipìika
    peau   affakchi
    pied   iyyi
    poignet   ilbipakófka
    poing   ilbibonotka
    poitrine   chikpi
    pouce   ilbiki, ilbikichòoba, ilbossiki
    pouls   iⁿhifóoska, issakbafayya choffichi
    poumon   iⁿsokpa
    rein   bolbo
    ride   chokyohkachi
    salive   ittokchi
    sang   łakhani
    sein   pisi
    sourcil   ittiłhissi
    squelette   aatchofkoni                           
    talon   iyyihachi, iyyistiⁿhachàaka
    tête   isbakko
    veine   łakhani assikchi, assikchi
    ventre   ikfi
    visage   ibitaala



    LE MONDE DE LA NATURE

    LES ANIMAUX

    animal   nàasi iyyi òstàaka
    abeille   foho
    aigle   talaktochoba, watola, fooschoba, talakto
    âne   hakchobaskosi
    araignée   hanchokfala
    baleine   okipofka
    canard   chooskani
    cerf   icho
    chameau   chichobapaapoksi, paasìkhi
    chat   kati
    cheval   chichoba
    chèvre   chowwaata
    chien   ifa
    cochon   sokha
    coq   akaakchòoba
    crabe   sakchopatha
    crapaud   okwaala, okwaalasi
    crocodile (alligator)   hachonchoba
    écureuil   ipło
    éléphant   aatipachoba
    escargot   solko
    fourmi   iskanniyòosa
    girafe   ittoissibíttipa
    grenouille   chòoto
    guêpe   fohobaski, iⁿłakíisa
    hibou   opa, kitini
    insecte   iskani
    lapin   chokfi
    léopard   kowichokchoki
    lézard   hanaabiya
    libellule   hatokwassi
    lion   kowichoowoksi
    loup   waso, ifimmóosi
    mouche   chokano
    moustique   kallapìita
    mouton   chokfalpooba
    oie   salakla
    oiseau   foosi
    ours   nita
    panthère   kowilocha
    papillon   hakchoopàalpa
    perroquet   pachinaałíika
    pigeon   pachi, pachi alpoyba, pachiyòsba
    poisson   łało
    poule   akaakatayyi
    puce   kasto
    rat   chissi, lahka, lahkachoba
    renard   chola
    sangsue   lapchola
    sauterelle   hataffo
    serpent   chinto
    singe   sawaati
    souris   chissi
    taupe   yokboni
    taureau   waakanaani
    tigre   kowibasbaki, kowiłahkachi
    tortue   sattapolo
    vache   waaka
    veau   waakasi
    zèbre   chichobalamlaki, chichobałahkachi


    LA NATURE

    air   hifóosilka, hifosilka
    arbre   itto
    argent   toknaawa
    bois   itto
    branche   ittowassalakchi
    brouillard   tohbi
    chaleur   hilkachi
    ciel   abàalokchakko, abahli
    côte   okichoba lapaalika
    désert   oktaali
    eau   oki
    éclair   hasokmálli
    étoile   hochiiłi
    fer   ochana
    feu   tikba
    feuille   ittohissi
    fleur   pakaali
    fleuve   pahnichoba
    forêt   abohli, aboolòosi
    fumée   sobotli
    glace   akmi
    herbe   hassi
    île   ihaani paatalàakasi, ihaanosi
    lac   liikka
    lumière   hasi (lumière du jour), apala (lumière artificielle), kilaaya (torche)
    lune   niłahasi, tankahasi
    mer   okichoba
    monde   ihaani onáami
    montagne   bokkoschaaha, sikhi, bokko
    neige   hipli
    nuage   onoolichi
    ombre   apahcha
    or   toknaawalaana ???
    papier   holisso
    pierre   tali
    plante   alpoobapakaali, alpooba (plante cultivée)
    pluie   oyba
    poussière   istokhatka
    racine   assikchi, ittassikchi
    rocher   tali
    sable   sancho
    soleil   hasi
    tempête   mahlikánko
    Terre   ihaani onáami 
    terre   talaalmi
    vent   mahli
    verre   aayanchahka



    LES COULEURS

    blanc   toobakaali (être blanc)
    bleu   okchakko (être bleu)
    jaune   laana (être jaune)
    noir   locha (être noir)
    rouge   homma (être rouge)
    vert   okchakko (être vert)



    LES POINTS CARDINAUX

    nord   falammi
    sud   maatokaamahli
    est   hasassalíika
    ouest   hasi ootàmmi



    LES SAISONS

    printemps   lokbaha
    été   lokbaha
    automne   kasatkatałła, kasatkat áłłìina, ittoissi łáakafòoka
    hiver   hastola, kasatkachoba

     

     

    Résultat de recherche d'images pour "alabama and coushatta tribe reservation carte"

     

     

     Résultat de recherche d'images pour "polky county texas carte"

     

     


    Tags Tags : , , , , , , , , , , , ,